უხილავი და მომაკვდინებელი: როგორ გავიგოთ, გაქვთ თუ არა თრომბები?
ბოლო თვეებში თრომბის გაჩენის პრობლემა ბევრს აწუხებს. და ეს დაკავშირებულია ამ დროისთვის ყველაზე საშიშ ვირუსთან. აცრის შემდეგ სისხლის შედედება ერთ-ერთი შესაძლო გართულებაა. მიუხედავად იმისა, რომ ეს იშვიათად ხდება, ბევრს ეშინია მისი.
როგორ გავიგოთ, რომ თქვენს სხეულში არის სისხლის შედედება და როდის უნდა მიმართოთ შესაბამის ზომებს?!
რა არის სისხლის შედედება და სად წარმოიქმნება ისინი?
ჩვენს სისხლს აქვს შედედების უნარი: ეს ნორმალურია და ძალიან კარგიც კი. თუ სისხლი არ შედგებოდა, მცირე დაზიანებებითაც კი სისხლდენის რისკი გვექნება. ზუსტად ასე ხდება ჰემოფილიით და სხვა დაავადებების მქონე ადამიანებში, რომლებშიც კოაგულაცია დარღვეულია, მათი სისხლდენის შეჩერება ძალიან რთულია.
მაგრამ ზოგიერთ შემთხვევაში, სისხლის შედედება, თრომბები, არ ყალიბდება დაზიანების გარეთ, არამედ სისხლძარღვის შიგნით. ეს, რა თქმა უნდა, არ არის კარგი: ჩამოყალიბებული თრომბი ხელს უშლის სისხლის ნორმალურ დინებას. და ეს ნიშნავს, რომ სისხლი ჟანგბადით ვერ მიედინება ქსოვილებსა და ორგანოებში, რომლებსაც ეს სისხლძარღვი კვებავს. განსაკუთრებით საშიშია, თუ თრომბი წარმოიქმნა დიდ არტერიაში და დაბლოკა სისხლის მიწოდება გულსა და ტვინში. პირველ სიტუაციაში პაციენტს ემუქრება გულის შეტევა, ხოლო მეორეში – ინსულტი. ორივე მდგომარეობა სასიკვდილოა. მესამე სარისკო სიტუაცია: შედეგად მიღებული სისხლის შედედება ფილტვებში შედის, ფილტვის ემბოლია ხდება.
როგორ გავიგოთ, რომ თრომბი გაქვთ
საბედნიეროდ, ყველა თრომბი არ არის ასე საშიში, თუმცა ორგანიზმში მათი გამოჩენა აშკარად არახელსაყრელ სიტუაციად ითვლება. უარესი, სისხლის შედედება გარედან უხილავია და მათი გამოვლენის ნიშნები ყველასთვის აშკარა არ არის.
თრომბები შეიძლება წარმოიქმნას სხეულის ნებისმიერ ნაწილში, რადგან ჩვენი სხეული ფაქტიურად გაჟღენთილია სისხლძარღვებით. არტერიები ატარებენ ჟანგბადით გამდიდრებულ სისხლს გულიდან ორგანოებისკენ, ხოლო ვენები ატარებენ ნახშირორჟანგით დატვირთულ სისხლს გულში ხელახლა ჟანგბადის მისაღებად.
ვენებსა და არტერიებში სისხლის შედედების ნიშნები ოდნავ განსხვავებულია და აი, რა უნდა იცოდეთ თითოეული მათგანის შესახებ.
არტერიული თრომბოზი
სისხლძარღვებში თრომბის გამოჩენა ხშირად შეიძლება იყოს უსიმპტომო, მაგრამ ზოგჯერ თან ახლავს საკმაოდ აშკარა ნიშნები. მათი სიმძიმე დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა სახის თრომბი ჩამოყალიბდა, მოიცავს თუ არა ჭურჭლის მთელ სანათურს თუ მხოლოდ მის ნაწილს. თუ თრომბი დიდია და მთლიანად დაბლოკილია არტერია, მაშინ მდგომარეობის გაუარესება ძალიან სწრაფად იზრდება.
არტერიებში სისხლის შედედების ნიშნები:
ცივი კიდური – მკლავი ან ფეხი, იმისდა მიხედვით, თუ სად წარმოიქმნება სისხლის შედედება; კიდურის ღია ფერი; დასუსტებული პულსი; ხელის ან ფეხის შეზღუდული მობილურობა; კიდურების სისუსტე; ტკივილი თრომბის საეჭვო ადგილას; დაბუჟება ან ჩხვლეტა მკლავში ან ფეხში.
თუ მდგომარეობა გაუარესდება, თრომბის წარმოქმნის ადგილას კანი იწყებს ქავილს, აქერცვლას, მასზე ხანდახან ჩნდება წყლულები, მოგვიანებით კი შესაძლოა განვითარდეს ნეკროზი – ქსოვილის სიკვდილი.
როდესაც თრომბის გამო ირღვევა ორგანოს სისხლით მომარაგება, ადამიანი გრძნობს ტკივილს სხეულის იმ ნაწილში, სადაც ეს ორგანო მდებარეობს და თავად ორგანო უარესად მუშაობს.
ვენების თრომბოზი
ყველაზე ცნობილი (და ყველაზე საშიში) დაავადება, რომელიც დაკავშირებულია ვენებში თრომბების წარმოქმნასთან, არის ღრმა ვენების თრომბოზი, რომლის დროსაც სისხლის კოლტები გროვდება ქვედა ფეხისა და ბარძაყის სისხლძარღვებში. ზედა კიდურების ვენებში სისხლის კოლტები წარმოიქმნება ბევრად უფრო იშვიათად.
ვენების თრომბოზის ყველაზე სერიოზული მდგომარეობა, როდესაც სისხლის კოლაფსი იშლება, იშლება და მისი ნაწილი სისხლის ნაკადთან ერთად აღწევს ფილტვებში, ვითარდება სასიკვდილო ფილტვის ემბოლია. გულის შეტევა და ინსულტი თრომბოზით გაცილებით იშვიათი მოვლენაა.
როგორ გავიგოთ, რომ ფეხში სისხლის შედედებაა? აი, რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება:
ფეხი შეშუპებულია; ადგილი, სადაც სისხლის შედედება უნდა იყოს, გაწითლებულია; გაქვთ ძლიერი ტკივილი; კანის მომატებული მგრძნობელობა თრომბის მიდამოში.
რა უნდა გააკეთოთ, თუ თრომბი გამოგივლინდებათ?
თუ ეჭვი გეპარებათ, რომ გაქვთ სისხლის შედედება, მაგალითად, იგრძნობთ ძლიერ ტკივილს ფეხის არეში, ფეხი უცნაურად შეშუპებულია და კიდურის დაბუჟების შეგრძნება ჩვეული ხდება, ნუ დააყოვნებთ და არ დაელოდოთ გაუარესებას – წადით ექიმთან კონსულტაციაზე.
ის შეაფასებს, რამდენად სერიოზულია სიტუაცია – შესაძლებელია, რომ სასწრაფო დახმარება იყოს საჭირო. მაგრამ თუ ეს არ არის საჭირო, მაშინ მიიღებთ მითითებებს, რომლითაც უნდა დაიცვან: სავარაუდოდ, დაგჭირდებათ მედიკამენტების მიღება, ცხოვრების წესის შეცვლა და დიეტა.
